تحقیقات بازار و مراحل پیاده‌سازی آن

تحقیقات بازار به منظور جمع‌آوری اطلاعات در خصوص مخاطبان هدف و مشتریان ایده‌آل کسب‌وکارها انجام می‌شود. در این فرآیند اطلاعاتی نظیر تحلیل و تفسیر بازار، بررسی خدمات و محصولات، بررسی ویژگی‌ها، علایق و نیاز بازار هدف جمع‌آوری می‌شوند. حال مشاغل مختلف از این اطلاعات چه استفاده‌هایی دارند؟ بهبود طراحی محصول، بازنگری در پیام بازاریابی شرکت، جذب بیشتر مشتریان بالقوه و باکیفیت، افزایش نرخ تبدیل در قیف بازاریابی

تحقیقات بازار مراحل مختلفی دارد و باید این مراحل با دقت انجام شوند. می‌توان بر اثر دریافت فیدبک مناسب به هرکدام از مراحل پیشین مراجعه نمود.

مراحل پیاده‌سازی تحقیقات بازار

۱- تصمیم‌گیران هر کسب‌وکاری در زمان لانچ کردن محصول جدید یا رفع مشکل به وجود آمده که اطلاعات مکفی در آن زمینه نداشته باشند، از تحقیقات بازار استفاده می‌کنند. در این راستا باید در نظر گرفت در صورت داشتن زمان کافی و همچنین بودجه مناسب، اجرای تحقیقات بازار منطقی است.

۲- ابتدا باید تعریف مساله به صورت شفاف و دقیق انجام شود.

۳- تعیین نمودن اهداف تحقیق: بعد از تعریف نمودن مسئله باید اهداف تحقیق مشخص شوند. باید اطلاعات لازم جهت پاسخ دادن به مشکلات کسب شوند. رویکردی که در تعیین اهداف می‌توان از آن بهره برد، یافتن پاسخ این سوال است: برای پاسخ دادن به مشکلات چه اطلاعاتی نیاز داریم؟

۴- تعیین قالب و محور تحقیقات: روش‌های تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات به سه دسته تقسیم می‌شوند:

تحقیق اکتشافی که داده‌های به صورت ساختار نیافته جمع‌آوری می‌شوند.

تحقیق توصیفی که جواب سوالات بازاریابی شامل چه چیزی، چه زمانی، کجا و چگونه را ارائه می‌دهند.

تحقیق علل معلولی که به صورت آزمایش انجام می‌شود.

۵- تعیین نوع و منابع اطلاعات:

دو نوع اطلاعات در تحقیقات بازار داریم:

• داده‌های اولیه: زمانی که اطلاعاتی از قبل نباشند، محققان خودشان با روش‌های مختلف اطلاعلات لازم را بدست می‌آورند.
• داده‌های ثانویه: این داده‌‎های از منابع دیگر تامین می‌شوند. منبع این اطلاعات ممکن است خارجی باشد همچون اطلاعات مرکز آمار ایران. همچنین می‌تواند منبع داخلی باشد (پایگاه اطلاعاتی مشتریان شرکت)

۶- تعیین روش‌های دستیابی به اطلاعات موردنیاز:

روش‌های دست‌یابی به اطلاعات با توجه به نوع داده‌ها متفاوت هستند. برای نمونه اگر داده‌ها از نوع ثانویه داخلی باشند، محقق از روی اسناد شرکت، تماس با مدیران شرکت یا دیگر سیستم‌های اطلاعات بازاریابی به این اطلاعات دسترسی پیدا می‌کند. همچنین داده‌های ثانویه خارجی از طریق سرچ در اینترنت، سرویس‌های آماری، کتابخانه‌ها و اطلاعات آنلاین بدست می‌آیند. در داده‌های اولیه می‌توان از طریق ایمیل، تلفن، نظرسنجی تلفنی، مصاحبه رو در رو، پرسش‌نامه‌های آنلاین اطلاعات جمع‌آوری نمود.

۷- طراحی مناسب پرسش‌نامه و قالب جمع‌آوری اطلاعات:

پرسش‌نامه باید بتواند اطلاعات هدف را به نحو احسن از مخاطبان استخراج کند. سوالات باید شفاف و  به دور از جهت‌گیری خاص باشند.

۸- نمونه‌یابی صحیح:

برای بدست آوردن اطلاعات باید نمونه‌یابی و اندازه جامعه هدف به درستی مشخص شوند. دقت تحقیق بسیار وابسته به پارامترهای جامعه هدف است.

۹- جمع‌آوری اطلاعات: این بخش یکی از مهمترین بخش‌ها در تحقیقات بازار است. با توجه به ابزار تحقیق گردآوری اطلاعات انجام می‌شود. در برخی موارد با مصاحبه حضوری و در برخی شرایط با پرسش‌نامه‌های آنلاین و نظرسنجی تلفنی انجام می‌شود.

در این بخش خطاهای انسانی نیز دخیل هستند. به همین دلیل باید از بهینه‌ترین روش‌های برای کسب اطلاعات استفاده نمود. از جمله نمونه‌های اشتباه نیز می‌توان به استفاده از نمونه و افراد اشتباه جهت پاسخ‌دهی و همچنین تقلب نمودن در هنگام مصاحبه‌گیری اشاره نمود.

۱۰- تحلیل داده:  بعد از جمع‌آوری داده‌ها حال باید داده‌های خام را تحلیل نمود. این تحلیل‌ها به منظور کشف خطاها، دسته‌بندی و تست‌های آماری انجام می‌شوند. تحلیل‌ها اغلب توسط نرم‌افزارهایی همچون SPSS انجام می‌پذیرند.

۱۱- ارائه نمودن گزارش تحقیق: در پایان بعد از تحلیل داده‌ها باید گزارش متنی یا ارائه شفاهی ارائه گردد.

کلام آخر

تحقیقات بازار یکی از عوامل مهم رقابت بین شرکت‌ها به حساب می‌آید. مبنای رقابت در بازار با شناخت دقیق مشتریان می‌تواند تغییر کند. با بهره‌گیری از تحقیقات بازار می‌توان اطلاعات جمع‌آوری شده را بررسی نمود و با تحلیل آنها نیاز بازار و پارامترهای رقابت در بازار را تعیین نمود. تحقیقات بازار شامل دو روش کیفی و کمی است.